Patroni 2024 roku: Czesław Miłosz. Kim był polski noblista?

Rok 2024 to rok kilku znamienitych artystów. Jednym z patronów najbliższych miesięcy jest Czesław Miłosz. Poeta, laureat Nagrody Nobla, został wyróżniony w 20. rocznicę swojej śmierci, jako dowód uznania jego zasług w kształtowaniu i promowaniu polskiej literatury oraz języka polskiego. Przypomnijmy sobie sylwetkę artysty oraz jego najważniejsze dzieła.

Dlaczego Czesław Miłosz został jednym z patronów 2024 roku? Uzasadnienie wyboru

Czesław Miłosz żył w czasach największych wydarzeń minionego wieku, takich jak I wojna światowa (choć był wtedy dzieckiem, to re zdarzenia odcisnęły się piętnem na jego życiu i twórczości), II wojna światowa i Holokaust, rewolucja w Rosji, odzyskanie przez Polskę niepodległości, społeczne i narodowe przemiany w II Rzeczypospolitej, starcie dwóch systemów totalitarnych, życie i emigracja w czasach żelaznej kurtyny czy wreszcie upadek komunizmu i budowa demokracji.

Wszystkie te wydarzenia ukształtowały postrzeganie świata przez poetę i wpłynęły na jego poezję, której przypisuje się uniwersalny, ponadczasowy wymiar. Senatorowie, którzy wybrali Czesława Miłosza na jednego z patronów 2024 roku, podkreślali wysoką rangę twórczości Miłosza, jej metafizyczność połączoną z wątkami biograficznymi, intelekt i zmysłowość.

Niezwykłe życie Czesława Miłosza – kim był poeta?

Wczesna młodość i czasy okupacji

Czesław Miłosz przyszedł na świat 3 lata przed wybuchem I wojny światowej – 30 czerwca 1911 roku, we wsi Szetejnie na Litwie. Młodość spędził w Wilnie, gdzie chodził do szkoły i studiował.

Swój pierwszy – i jednocześnie jeden z najsłynniejszych – tom poezji wydał w 1933 roku, nadając mu tytuł „Poemat o czasie zastygłym”. W wieku 26 lat – czyli w 1937 roku – przeniósł się do Warszawy, rozpoczynając pracę w Polskim Radiu.

W czasie okupacji poeta pracował jako woźny w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego, z której to zasobów mógł swobodnie (jak na tamte czasy) korzystać. Napisał wówczas wiersze opublikowane w tomikach „Wiersze”, „Równina”, „Pieśń Niepodległa”, a także „Ocalenie”.

Lata powojenne i emigracja do USA

Po wojnie pracował jako radca kulturalny przedstawicielstw PRL-u w USA i Francji. O tamtych doświadczeniach pisał m.in. w zbiorze esejów „Zniewolony umysł” czy eseju biograficznym „Rodzinna Europa”. W drugim z wymienionych dzieł opisuje swoje trudy w przystosowaniu się do rzeczywistości PRL-owskiej. O swojej sytuacji pisze, że była „karkołomna, niesamowita, nielogiczna, niemoralna, nie-do-opisania”.

W roku 1951, 40-letni wówczas Miłosz, ubiegał się w Paryżu o azyl polityczny. W roku 1960 wyjechał do Stanów Zjednoczonych na zaproszenie uniwersytetów California oraz Indiana. Na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkley objął katedrę języków i literatur słowiańskich.

Podczas pobytu w Stanach wydał arcydzieła takie jak:

• „Zniewolony umysł”,
• „Zdobycie władzy”,
• „Dolina Issy”,
• „Rodzinna Europa”,
• „Traktat poetycki”,
• „Król Popiel i inne wiersze”,
• „Gucio zaczarowany”,
• „Miasto bez imienia”,
• zbiory esejów i szkiców „Widzenia nad Zatoką San Francisco”, „Ziemia Ulro” i „Mój wiek”, „Ogród nauk”.

10 grudnia 1980 roku poeta otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, za „bezkompromisową wnikliwość w ujawnianiu zagrożenia człowieka w świecie pełnym gwałtownych konfliktów”.

Po roku 80.

W roku 1981 poeta odwiedził Polskę. Odebrał wówczas doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Ponownie do Polski przyjechał w 1989 roku. Po tej wizycie odwiedzał kraj coraz częściej, przebywając przede wszystkim w Krakowie.

Dużym uznaniem cieszyły się w ojczyźnie dzieła, takie jak:

• „Metafizyczna pauza”,
• „Legendy nowoczesności”,
• „Piesek przydrożny”,
• „To”,
• „Druga przestrzeń”,
• „Traktat teologiczny”,
• „Orfeusz i Eurydyka”.

Czesław Miłosz zmarł 14 sierpnia 2004 roku. Miał wówczas 93 lata.

Dwudziesta rocznica śmierci artysty i wybranie go na patrona 2024 roku to doskonały moment, by przypomnieć sobie twórczość tego wybitnego poety i człowieka.